Mãn chiêu tổn, khiêm thụ ích. Tự mãn sẽ đưa đến tổn thất, khiêm tốn sẽ thu được lợi ích.
Hiển lộ tài trí, tâng bốc bản thân, làm như vậy là thiếu hiểu biết. Thứ không đánh không kêu, là đại hồng chung của triều đình; thứ kêu ồn ào chói tai, là các thứ phát ra từ vung nồi tồi tàn. Vật quý cất ở trong tráp đợi khi cao giá mới bán ra, không đến ngàn vàng sẽ không bán; thứ giao bán ngoài chợ một đồng cũng có thể mua được. Người giỏi biện luận trông giống như không thạo ngôn từ, người tốt thông minh trông giống như vụng dại ngu khờ.
Kim ngọc mãn đường, lại không thể giữ lấy. Giàu có mà kiêu sa, sẽ giành lấy hậu quả xấu. Làm vua ngạo mạn với mọi người sẽ mất đi chính quyền, quan đại phu ngạo mạn với mọi người sẽ mất đi lãnh địa. Giàu có không ước hẹn với kiêu ngạo, nhưng kiêu ngạo sẽ tự tìm đến giàu có; kiêu ngạo và tử vong không liên quan với nhau, nhưng tử vong sẽ tìm đến kiêu ngạo. Kết cục bi thảm lấy kiêu ngạo làm điềm báo trước; diệt vong lấy kiêu sa xuất hiện để xác định. Thiên hạ thái bình tự nhiên thói kiêu ngạo xa xỉ dễ xuất hiện ; kiêu ngạo xa xỉ tự nhiên sẽ dẫn đến nguy nạn diệt vong. Lời hiền triết nếu chúng ta không nghe thì biết làm thế nào? ‘Kiêu ngạo đi đôi với bại vong’, câu nói đó thấm thía vô cùng.
Chỉ cần người không tự khoe khoang, người đời sẽ không so cao thấp với người; chỉ cần người không tự cao tự đại, người đời sẽ không tranh công với người. Tự cao tự đại tức coi thường hạ thấp người khác nên sẽ bị người khác căm ghét và cạnh tranh
Khiêm tốn với mọi người, người đến thân cận sẽ rất nhiều; kiêu ngạo tự đại người phủi áo ra đi sẽ rất nhiều. Càng khiêm tốn thì càng được người khác tôn trọng; tự khoe khoang tất nhiên sẽ bị mọi người hoài nghi. Được khen ngợi mà vẫn khiêm tốn, như vậy sẽ có thêm một đức tính tốt; nói khoác lác mà gặp phải thất bại sẽ bị mọi người chế giễu. Giành được thắng lợi mà không kiêu ngạo, càng khiến người đời tín phục; bó buộc mình mà không nổi giận, nhờ vậy mà sống dễ hòa thuận với người chung quanh. Người tự khoe khoang là muốn để người khác nể phục mình, lại không biết rằng làm như vậy sẽ bị người ta khinh bỉ, chê cười.
Tính tình phải tránh hung hăng, lấn hiếp; tâm ý phải tránh kiêu ngạo, tự mãn; tài năng phải tránh bộc lộ toàn bộ; ghét kiêu ngạo tự mãn, thích cẩn thận khiêm tốn, đó là lẽ thường của con người.
‘Thượng Thư’
Không tốn công ở chỗ vô dụng, không tốn tiền ở chỗ vô vị. Không bỏ công tốn sức ở việc vô tích sự, không hao phí tiền tài ở chỗ không hề có ý nghĩa.
Bệnh chờ chết, khỏi nhọc công uống thuốc, gỗ mục nát không nhọc công sơn khắc.
Không làm việc gì không thể thành công, không tham cầu thứ gì không đáng có, không đứng ở chỗ không thể trụ lâu, không đi ở chỗ không thể đi được, việc gì khẳng định không làm được, nhất quyết không nên tùy tiện đi làm; người nào không nghe lời khuyên nhủ, không nên phí lời khuyên răn. Lời nói thấu tình đạt lý, là thông minh sáng suốt; giữ im lặng một cách khéo léo, cũng là thông minh sáng suốt.
Thà đi cầu xin một lần ở người giải quyết được vấn đề, không thà phí công đi cầu xin nhiều lần ở người không thể giải quyết được vấn đề.
Cầu người làm việc gì phải nắm rõ tình huống, tìm đến phương hướng chủ công và chỗ then chốt, chớ để uổng phí công sức.
Lời không cần nói thì không nói, lời cần nói thì nhất định phải nói một cách hợp lý; việc không đáng làm thì không làm, việc đáng làm thì nhất định phải làm xong.
Ban Cố (Đời Hán)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét